۶۱
گزارشی مبنی بر تاثیر نانوزئولیت و نانونقره بر خصوصیات استخوان درشت نی یافت نشد و با توجه به این امر که نانوزئولیت حاوی زئولیت و نانونقره می‌باشد می‌توان نتایج بدست آمده آن را ناشی از خصوصیات زئولیت و نانونقره دانست.
بررسی آزمایشات انجام گرفته بر تاثیر زئولیت طبیعی بر استخوان درشت نی توسط الرجیو و همکاران^[۱۲۰] (۲۰۱۱)، صفایی‌کتولی و همکاران (۲۰۱۲)، پریزادیان‌کاوان و همکاران (۲۰۱۳) نشان داد که استفاده از زئولیت طبیعی تأثیر معنی‌داری بر خصوصیاتی همچون وزن، طول، حجم و چگالی نداشته، که مشابه نتایج این تحقیق بوده است.
نتایج به‌دست آمده از میزان خاکستر استخوان درشت نی در این آزمایش مشابه نتایج نصیری‌مقدم و همکاران (۱۳۸۵) و الرجیو و همکاران (۲۰۱۱) بوده است. نصیری‌مقدم و همکاران (۱۳۸۵) گزارش کردند که افزودن سطوح ۱، ۲ و ۳ درصد زئولیت طبیعی به جیره غذایی جوجه‌های گوشتی تاثیر معنی‌داری بر میزان خاکستر استخوان درشت نی نداشته است (۰۵/۰<P)، اما استفاده هم زمان زئولیت و کلسیم سبب افزایش معنی‌دار در میزان وزن خاکستر استخوان می‌شود. الرجیو و همکاران (۲۰۱۱) نیز اعلام کرد که استفاده از سطوح ۱، ۳ و ۵ درصد زئولیت تأثیر قابل توجهی بر درصد خاکستر استخوان درشت نی نداشته است (۰۵/۰<P).
در مقابل الیوت و ادواردز^[۱۲۱] (۱۹۹۰) و لیچ و همکاران^[۱۲۲] (۱۹۹۰) گزارش کردند که استفاده از زئولیت در جیره غذایی جوجه‌های گوشتی سبب افزایش میزان خاکستر استخوان درشت نی می‌شود. بالارد و ادوارد^[۱۲۳] (۱۹۸۸) گزارش کردند که استفاده از مکمل زئولیت به میزان یک درصد به جیره حاوی ۶۵/۰ درصد کلسیم میزان خاکستر استخوان درشت نی را به‌طور قابل‌توجهی افزایش می‌دهد. بینتاز و همکاران^[۱۲۴] (۲۰۱۴) اعلام کردند که استفاده از زئولیت هنگام کافی بودن میزان کلسیم جیره سبب افزایش میزان خاکستر استخوان درشت نی می‌شود، اما هنگامی‌که میزان کلسیم جیره کم باشد، استفاده از زئولیت تاثیری بر میزان وزن خاکستر استخوان درشت نی ندارد.
۶۲
نتایج آزمایشات یالسین و همکاران^[۱۲۵] (۱۹۹۵)، پریزادیان‌کاوان و همکاران (۲۰۱۳) و طاطار و همکاران (a 2008)، افزایش میزان خاکستر استخوان درشت نی هنگام استفاده از زئولیت در جیره را نشان دادند. صفایی‌کتولی و همکاران (۲۰۱۲) نشان دادند که استفاده از ۳ درصد زئولیت سبب افزایش معنی‌دار وزن خاکستر استخوان درشت نی می‌شود.
همان‌طور که از نتایج جدول مشخص است استفاده از نانوزئولیت و زئولیت سبب افزایش جزئی و غیرمعنی‌دار میزان وزن استخوان درشت نی در حالت تر و خشک شده است، که می‌تواند به علت ویژگی‌های زئولیت از قبیل خصوصیت انتخابی و جذب کاتیون‌ها ‌باشد. یالسین و همکاران (۱۹۹۵) نشان دادند که استفاده از زئولیت‌های طبیعی، به‌دلیل داشتن توانایی جذب آب، مدت زمان عبور خوراک از دستگاه گوارش را افزایش می‌دهد. این عامل سبب افزایش کلسیم سرم خون و به طبع آن افزایش میزان کلسیم در استخوان درشت نی می‌شود. آزمایشات متعددی نشان داده است که رژیم غذایی با مکمل زئولیت برای کاهش بروز ضعف ساق پا، افزایش رشد استخوان به وسیله جذب کلسیم و یا دسترسی کمتر به فسفر و یا هر دو عامل مفید است (واتکینز و سوترن^[۱۲۶]، ۱۹۹۱ و هرزینگ و همکاران^[۱۲۷]، ۲۰۰۸). اگرچه برخی از محققین بیان کردند که استفاده از زئولیت سبب افزایش میزان کلسیم و نرخ رسوب آن به استخوان می‌شود (واتکینز و سوترن، ۱۹۹۱). اثرات مفید زئولیت ممکن است مربوط به محتویات آلومینیوم، سیلیسم، روی، سدیم و یا پتاسیم زئولیت ‌باشد زیرا این مواد معدنی بر متابولیسم مواد معدنی و تعامل الکترولیتی تاثیر گذار بوده و منجر به افزایش تشکیل استخوان و پوسته تخم‌مرغ می‌شود (یوتلو و همکاران^[۱۲۸]، ۲۰۰۷).
۶۳
نصیری‌مقدم و همکاران (۱۳۸۵) گزارش کرد که استفاده از زئولیت به دلیل افزایش راندمان کلسیم، می‌تواند باعث افزایش سطح کلسیم خون شود که این عامل می‌تواند سبب افزایش جذب کلسیم توسط استخوان‌ها و در نتیجه افزایش میزان خاکستر آن‌ها شود، یکی از دلایل مطرح شدن این تئوری به دلیل خصوصیات جذب انتخابی زئولیت و تبادل یونی آن می‌باشد. زئولیت می‌تواند در روده کوچک به‌طور انتخابی به کلسیم متصل شده و جذب آن را افزایش دهد. افزایش جذب کلسیم عامل مهمی در توسعه استحکام استخوان است و می‌تواند زمینه‌ساز افزایش مقدار خاکستر استخوان درشت نی باشد (نصیری‌مقدم و همکاران، ۱۳۸۵ و پریزادیان‌کاوان و همکاران، ۲۰۱۳).
سوترن و همکاران (۱۹۹۴) اعلام کردند هنگامی‌که رژیم غذایی با کمبود ریزمغذی‌ها مواجه باشد، محتوای خاکستر استخوان ساق پا کاهش می‌یابد و با توجه به نقش مهم کلسیم و فسفر در تشکیل سیستم اسکلت و سوخت‌وساز بدن و هم‌چنین خاصیت تبادل یون کلسیم در زئولیت می‌توان انتظار داشت که افزایش درصد زئولیت مورد استفاده می‌تواند سبب افزایش کلسیم خون و استخوان شود (هرزینگ و همکاران، ۲۰۰۸).
۲-۴ مقایسه اثر سطوح مختلف نانوزئولیت و زئولیت طبیعی بر فراسنجه‌های خونی جوجه‌های گوشتی
نتایج مربوط به مقایسه میانگین فراسنجه‌های خونی هم‌چون میزان کلسیم، فسفر و آنزیم‌های کبدی در جدول ۲-۴ نشان داده شده است. همان‌طور که از نتایج جدول مشخص است تیمارهای آزمایشی بر میزان کلسیم و AST تاثیر معنی‌داری نداشته است (۰۵/۰<P)، اما میزان فسفر، ALP و ALT به‌طور معنی‌داری تحت تاثیر سطوح زئولیت و نانوزئولیت قرارگرفتند (۰۵/۰>P). به‌طوری‌که تیمار دریافت کننده یک درصد نانوزئولیت بیشترین سطح فراسنجه‌های فوق را داشته است. با وجود عدم اختلاف معنی‌دار برای کلسیم، استفاده از زئولیت و نانوزئولیت سبب افزایش عددی میزان کلسیم نسبت به تیمار شاهد شده است.
۶۴
جدول ۲-۴ مقایسه میانگین اثر تیمارهای آزمایشی بر فراسنجه‌های خونی در سن ۴۲ روزگی